ชื่อสมุนไพร : กระดูกไก่ดำ
ชื่ออื่น ๆ : บัวลาคำ , เกี๋ยงผา(ภาคเหนือ), เฉียงพร้ามอญ , สันพร้ามอญ,สำมะงาจีน, เฉียงพร้าบ้าน,เฉียงพร้าม่าน,ผีมอญ (ภาคกลาง),กะลาดำ,กระดูกดำ (จันทบุรี),แสนทะแมน,ปองดำ(ตราด),เฉียงพร้า(สุราษฎร์ธานี),ซ่าเลิมหลาม(ไทยใหญ่) ,กรอกะโต๊ะ (กะเหรี่ยง) , ปั๋วกู่ตาน(จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gendarussa vulgaris Nees
ชื่อวงศ์ : ACANTHACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นกระดูกไก่ดำ เป็นพรรณไม้พุ่มเล็ก มีลำต้นสูงประมาณ 90-100 เซนติเมตร ลักษณะของลำต้น และกิ่งเป็นปล้องข้อ คล้ายกระดูกไก่ ขนาดข้อลำต้นยาวประมาณ 2.5-3 นิ้ว ข้อของกิ่งยาวประมาณ 1-1.5 นิ้ว ลำต้น ใบ กิ่งก้าน มีสีแดงเรื่อ
- ใบกระดูกไก่ดำ มีลักษณะเป็นรูปหอกโคนและปลายแหลม เส้นกลางใบสีแดงขนาดใบกว้าง 0.5-1.5 นิ้ว ยาวประมาณ 3-5 นิ้ว ก้านใบสั้น
- ดอกกระดูกไก่ดำ ออกเป็นช่อบริเวณปลายดอก ช่อยาวประมาณ 2-3 นิ้ว ลักษณะของดอก กลีบดอกมีสีขาวอมเขียว แกมชมพู โคนกลีบดอกติดกัน ส่วนปลายกลีบแยกเป็นกลีบล่างบน ลักษณะกลีบล่างโค้งงอนเหมือนช้อน ข้างในหลอดดอกมีเกสรตัวผู้ 2 อัน ซึ่งจะโผล่พ้นหลอดออกมา
- ผลกระดูกไก่ดำ มีลักษณะเป็นฝัก ยาวประมาณ 1.3-1.5 เซนติเมตร
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, ราก
สรรพคุณ กระดูกไก่ดำ :
- ใบ นำใบสดมาตำและเอาน้ำมาดื่ม แก้ปวดศีรษะ โรคหืด ไอ อัมพาต
นำมาตำคั้นน้ำมาผสมกับเหล้ากิน แก้ไอ อาเจียนเป็นเลือด ช้ำใน ขับปัสสาวะ บวมตามข้อ
กากของใบนำมาพอกแผลที่พิษอสรพิษขบกัด
ใบนำมาต้มและดื่ม แก้ช้ำใน แก้ไข้ ลดความร้อน ขับเลือดข้นในร่างกายให้กระจาย - รากและใบ ใช้แก้ไอ แก้ไข้ แก้เลือดคั่งค้าง ช่วยกระจายเลือดลม ช่วยขับปัสสาวะ แก้ท้องเสีย
ตำผสมกันแล้วนำมาพอกแผล ถอนพิษ
นำมาต้มใช้อาบน้ำแก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน
แหล่งข้อมูลอ้างอิง กระดูกไก่ดำ :
- วุฒิ วุฒิธรรมเวช. 2540. สารานุกรมสมุนไพร. โอเดียนสโตร์:กรุงเทพมหานคร.
- วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. 2539. พจนานุกรม สมุนไพรไทย. พิมพ์ครั้งที่ 4 .ประชุมทองการพิมพ์: กรุงเทพมหานคร.