ชื่อสมุนไพร : เครือเขาแกลบ
ชื่ออื่นๆ : รางแดง(กลาง), ก้องแกบ, เขาแกลบ, เห่าดำ, ฮองหนัง, ฮ่องหนัง (เลย), ปลอกแกลบ (บุรีรัมย์), เถามวกเหล็ก, เถาวัลย์เหล็ก, (สระบุรี), กะเลียงแดง (ชลบุรี-ศรีราชา), แสงอาทิตย์, แสงพระอาทิตย์, รางแดง (ประจวบคีรีขันธ์), เถาวัลย์เหล็ก, เถามวกเหล็ก, กะเลียงแดง, รางแดงทรงแดง (ภาคใต้), ก้องแกบ, ก้องแกบเครือ, ก้องแกบแดง, เครือก้องแกบ, หนามหัน (ภาคเหนือ), ซอแพะแหล่โม (กะเหรี่ยง), ตะแซทูเหมาะ (กะเหรี่ยงแดง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ventilago denticulata Willd.
ชื่อวงศ์ : RHAMNACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นเครือเขาแกลบ เป็นไม้เถาเลื้อยเนื้อแข็ง พาดพันตามต้นไม้และกิ่งไม้ เถาเมื่อยังอ่อนจะเป็นรูปทรงกระบอกสีเขียว เมื่อแก่เถาเปลี่ยนเป็นเป็นสีเทา ผิวของลำต้นหรือเถาเป็นรอยแตกระแหงเป็นร่องสีแดงสลับ ทำให้เกิดเป็นลวดลายที่สวยงาม ตามกิ่งอ่อนมีขนสั้น
- ใบเครือเขาแกลบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบเป็นรูปไข่ยาว รูปไข่แกมขอบขนาน หรือรูปวงรีแกมขอบขนาน ปลายใบแหลม ขอบใบเป็นจักตื้น ใบมีขนาดกว้างประมาณ 4-6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 8-14 เซนติเมตร ส่วนก้านใบสั้น
- ดอกเครือเขาแกลบ ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบใกล้กับปลายยอด ดอกย่อยมีจำนวนมาก กลีบดอกเป็นสีเขียวแกมเหลืองหรือสีเขียวอมขาว
- ผลเครือเขาแกลบ ลักษณะผลเป็นผลแห้งไม่แตก ผลมีรูปร่างกลม ด้านปลายผลแผ่เป็นครีบคล้ายปีกแข็ง ภายในมีเมล็ดประมาณ 1-2 เมล็ด
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เถา
สรรพคุณ เครือเขาแกลบ :
- เถา บำรุงเอ็น แก้กษัย บำรุงกำลัง บำรุงไต นำมาใช้ต้มกินแก้ปวดเมื่อย แก้เอ็น ทั้งต้มกินเดี่ยวๆ หรือต้มรวมกับสมุนไพรบำรุงกำลังอื่นๆ เช่น เถาวัลย์เปรียง กินเป็นประจำจะช่วยบำรุงร่างกาย บำรุงเลือด ทำให้เจริญอาหาร ใบนำมาใช้เป็นชาชงแก้ปวดหลังปวดเอว
[su_quote]หมอยาอีสาน ใช้เถานำมาต้มกิน หรือนำใบมาชงเป็นชา เพื่อเป็นยาบำรุงกำลัง แก้เส้น แก้เอ็น อาการปวดหลัง ปวดเอง ปวดแข้ง ปวดขา หรือใช้รากดองเหล้า[/su_quote]
[su_quote]ยอดอ่อน ใบ และเปลือกต้น ใช้เป็นส่วนประกอบในการทำน้ำยาสระผมสูตรแก้รังแค ซึ่งจะประกอบไปด้วยสมุนไพรอื่น ๆ อีก เช่น ส้มป่อยหรือมะนาวหรือมะกรูด ใบหมี่เหม็น และน้ำด่าง (น้ำขี้เถ้า) นำมาต้มรวมกันแล้วนำน้ำที่ได้มาสระผมจะช่วยแก้รังแคได้[/su_quote]