ชื่อสมุนไพร : ตีนฮุ้งดอย
ชื่ออื่นๆ : สัตฤๅษี (ภาคเหนือ)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Paris polyphylla Smith
ชื่อวงศ์ : TRILLIACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นตีนฮุ้งดอย เป็นไม้ล้มลุก มีหัวใต้ดิน สูงได้ถึง 1 เมตร
- ใบตีนฮุ้งดอย เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงเวียนรอบข้อ 4-9 ใบ รูปรีแกมขอบขนาน กว้าง 3-5 เซนติเมตร ยาว 8-15 เซนติเมตร โคนใบสอบ ปลายใบแหลม
- ดอกตีนฮุ้งดอย มีสีเหลืองแกมส้ม ออกเป็นดอกเดี่ยว ลักษณะเป็นกระจุกที่ปลายยอด มีก้านดอกยืดยาว 5-30 เซนติเมตร มีใบประดับ 4-6 ใบ ยาว 5-10 เซนติเมตร กลีบดอกเป็นเส้นเล็กสีเขียว ยาว 6-12 เซนติเมตร เกสรผู้ 10-22 อัน แตกตามยาว
- ผลตีนฮุ้งดอย มีลักษณะเป็นก้อนกลม ผิวเรียบ ขนาด 4-5 เซนติเมตร เมล็ดสีแสดแดง
ส่วนที่ใช้เป็นยา : หัวใต้ดิน
สรรพคุณ ตีนฮุ้งดอย :
- หัวใต้ดิน รักษาอาการประจำเดือนมาไม่ปกติ เป็นยาบำรุงกำลัง ห้ามเลือด รักษาแผลในกระเพาะ รักษาโรคริดสีดวงทวาร แก้ปวดหลังปวดเอว รักษาแผล และอาการฟกช้ำ
[su_quote]ยาบำรุงกำลัง หรือยาแฮงของคนไทยใหญ่
ยาแฮง ตำรับของพ่ออนุ
ให้เอาหัวมาหั่นแช่เหล้า โดยใช้ 3 ชิ้นต่อเหล้า 1 ขวด(อย่าใส่มาก ใส่มากจะคัน) กินครั้งละ 1 ช้อน ก่อนกินข้าว เช้า-เย็น มีสรรพคุณในการบำรุงกำลังให้มีแรงทำงานหนักได้[/su_quote]
[su_quote]ยาบำรุงร่างกาย ตำรับของพ่อติ๊
ใช้ 1 รากต่อน้ำ 2 ลิตร ต้มประมาณ 1/2 ชั่วโมง กินครั้งละ 3 ช้อนกินข้าว วันละ 2-3 ครั้ง ตำรับยานี้จะบำรุงร่างกายให้แข็งแรง รักษาอาการใจคับ(แน่นหน้าอก) เจ็บท้อง ไอติดๆ กันอย่างหนัก และป้องกันไม่ให้เกิดเป็นตุ่มหนอง ผื่นคันตามผิวหนัง[/su_quote]
หมายเหตุ : ยาตำรับนี้หมอยาไทยใหญ่คนอื่นๆ ยังให้กินเป็นยาแก้ช้ำใน เมื่อตกต้นไม้ ควายชน หรือตกจากที่สูง โดยเชื่อว่าจะช่วยให้เลือดที่ตกในกลายเป็นพิษละลายออกมา
[su_quote]ยาทาแผลทุกชนิด
ฝนหัวกับหิน เป็นครีมเหมือนทานาคา แล้วเอาน้ำทา ให้ทารอบๆ แผล ทำให้เรียกเนื้อขึ้นมาได้เร็ว ใช้ได้กับทั้งแผลสด แผลเปื่อย ตุ่ม ผี หนอง สิว ตุ่มที่ขึ้นมาอย่างไม่ทราบสาเหตุ[/su_quote]