ประดู่ป่า

ชื่อสมุนไพร : ประดู่ป่า
ชื่ออื่นๆ :
ประดู่เสน (ราชบุรี, สระบุรี),  ดู่ ดู่ป่า (ภาคเหนือ), ประดู่ (ภาคกลาง), จิต๊อก (ฉาน-แม่ฮ่องสอน), ตะเลอ เตอะเลอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), ฉะนอง (เขมร)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pterocarpus macrocarpus Kurz.
ชื่อวงศ์ : FABACEAE (LEGUMINOSAEPAPILIONOIDEAE)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

  • ต้นประดู่ป่า เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เรือนยอดเป็นพุ่มกลมหรือเป็นรูปร่ม ไม่แผ่กว้าง ลำต้นตั้งตรงมีความสูงได้ประมาณ 15-30 เมตร มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.3-2.1 เมตร ไม่ค่อยแตกกิ่งก้านสาขา เปลือกลำต้นหนาเป็นสีน้ำตาลดำแตกเป็นระแหงทั่วไป
  • ใบประดู่ป่า เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ แต่ละช่อใบจะมีใบย่อยประมาณ 5-11 ใบย่อย ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปค่อนข้างมน หรือรูปไข่ถึงรูปขอบขนาน ปลายใบแหลมเป็นติ่ง โคนใบมนหรือค่อนข้างแหลม ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2.5-5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 5-15 เซนติเมตร แผ่นใบเหนียวคล้ายหนัง ใบอ่อนมีขนเล็กน้อย ส่วนใบแก่จะเกลี้ยง ผิวใบจะมีขนสั้น ๆ ปกคลุมท้องใบมากกว่าหลังใบ ก้านใบอ่อนมีขนอ่อนปกคลุมเล็กน้อย
  • ดอกประดู่ป่า ดอกเป็นช่อสีเหลืองตามซอกใบและที่ปลายกิ่ง ช่อดอกมีลักษณะห้อยลง ยาวประมาณ 10-ประดู่ป่า20 เซนติเมตร และมีขนาดใหญ่กว่าประดู่บ้าน แต่จะไม่มีค่อยมีดอก ออกดอกไม่ดก หรือออกประปราย ดอกเป็นสีเหลือง รูปร่างของดอกเป็นรูปดอกถั่ว กลีบเลี้ยงดอกเป็นสีน้ำตาลอมเขียวหรือเป็นสีเขียว มี 5 กลีบ ติดกันเป็นถ้วย ปลายแยกเป็น 2 แฉก แบ่งเป็นอันบน 2 กลีบติดกัน และอันล่าง 3 กลีบติดกัน กลีบยาวประมาณ 6-8 มิลลิเมตร ส่วนกลีบดอกมี 5 กลีบ เป็นสีเหลืองแกมแสด ขนาดเล็ก ลักษณะของกลีบเป็นรูปผีเสื้อ กลีบยาวประมาณ 8-15 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้ 10 อัน ก้านชูอับเรณูติดกัน เป็น 2-3 กลุ่ม ก้านยาวประมาณ 7-13 มิลลิเมตร ส่วนเกสรเพศเมียมี 1 อัน รังไข่ superior ovary สีเขียว มีขนเล็ก ๆ ขึ้นปกคลุม ก้านเกสรเพศเมียมีลักษณะโค้งเล็กน้อย
  • ผลประดู่ป่า เป็นฝักแบนคล้ายโล่ มีปีกเป็ฯแผ่นกลม เมล็ด 1-2 เมล็ด รูปทรงรี

ส่วนที่ใช้เป็นยา : เปลือกต้น, แก่น, ใบ, ปุ่มประดู่

สรรพคุณ ประดู่ป่า :

  • เปลือกต้น รสฝาดจัด สมานแผล ต้มน้ำดื่มแก้ท้องเสีย
  • แก่น รสฝาดร้อน แก้เสมหะ โลหิตและกำเดา แก้โลหิตจาง แก้ไข้ แก้พิษเบื่อเมา แก้ผื่นคัน แก้เลือดลมดีซ่าน ขับปัสสาวะ บำรุงโลหิต บำรุงกำลัง
  • ใบ รสฝาด ใช้พอกฝีให้สุกเร็ว พอกบาดแผล แก้ผดผื่นคัน
  • ปุ่ม  รสขมฝาดร้อนเมา เผาแล้วใช้ควันรมหัวริดสีดวงให้ฝ่อแห้ง ต้มน้ำดื่มบำรุงโลหิต
Scroll to top